KẾ HOẠCH BÀI DẠY

Kế hoạch bài dạy : Khúc xạ ánh sáng

Tổng quan về bài dạy

Tiêu đề bài dạy

Khúc xạ ánh sáng.

Tóm tắt bài dạy

Học sinh nghiên cứu hiện tượng khúc xạ ánh sáng, và kiểm chứng định luật khúc xạ ánh sáng thông qua việc thực hiện thí nghiệm; tìm ra những ứng dụng của hiện tượng trong thực tế. Sau khi học bài khúc xạ ánh sáng, học sinh có thể vận dụng bài học giải thích một số hiện tượng trong đời sống đồng thời thiết lập được các kĩ năng giải quyết một số bài tập liên quan. Các em làm việc theo nhóm để lập kế hoạch và tạo ra sản phẩm nhắm đến giải quyết các vấn đề được chọn.

Lĩnh vực bài dạy

Vật lý học

Cấp / lớp

3/11

Thời gian dự kiến

2 tuần cho bài học, cộng thêm 1 tuần cho dự án chuyên sâu, tuỳ thuộc khoảng thời gian quy định trong lớp, chiều sâu và mức độ phức tạp của dự án, và lượng khán giả dự kiến trong buổi thuyết trình của học sinh.

Chuẩn kiến thức cơ bản

Chuẩn nội dung và quy chuẩn

Những tiêu chuẩn Đọc 3.3 Phân tích mục tiêu của phương pháp dạy học vật lý. 3.7 Nhận biết và hiểu được tầm quan trọng của định luật khúc xạ ánh sáng. 1.5 Kết hợp tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau, nhận biết được sự phức tạp và trái ngược nhau của thông tin, và những khía cạnh khác nhau của các phương tiện truyền thông. 1.6 Kết hợp những lời trích dẫn và các đoạn trích vào một bài viết đồng thời vẫn duy trì được dòng ý tưởng mạch lạc. Nghe và nói 2.2 Trình bày những bài thuyết trình mang tính giải thích. a. Xử lý số liệu, kiểm chứng định luật. b. Truyền đạt thông tin và ý kiến từ các nguồn chính và phụ một cách chính xác và mạch lạc.

Mục tiêu đối với học sinh / kết quả học tập
Học sinh sẽ có khả năng: ·        Định nghĩa được hiện tượng khúc xạ ánh sáng. ·        Thấy được sự đúng đắn của đinh luật. Phát biểu được định luật khúc xạ ánh sáng. ·        Biết thêm đại lượng mới: chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối. ·        Vận dụng định luật, tìm hiểu và giải thích một số hiện tượng thực tế và giải quyết được các bài tập liên quan. ·        Hình thành kỹ năng thực hiện thí nghiệm, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào bài học. ·        Sử dụng các nguồn tài liệu điện tử và tài liệu in ấn đa dạng nhằm thu thập và tổng hợp thông tin, đồng thời sáng tạo và truyền đạt kiến thức cho một đối tượng khán giả cụ thể.
Bộ câu hỏi định hướng
	Câu hỏi khái quát	·        Vật lý giúp chúng ta hiểu rõ hiện tượng trong tự nhiên và cuộc sống như thế nào?
	Câu hỏi bài học	·        Làm  thế nào để có thể bắt được cá khi bạn nhìn thấy nó đang bơi dưới nước?
	Câu hỏi nội dung	·        Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng? Phát biểu định luật khúc xạ ánh sáng? ·        Chiết suất tỉ đối n21 của môi trường 2 đối với môi trường 1 là gì? ·        Chiết suất (tuyệt đối) n của một môi trường là gì? Viết hệ thức liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối. ·        Thế nào là tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng? Chứng tỏ:                              n12 =1/ n21
Kế hoạch đánh giá
Tổng hợp đánh giá
Dùng phương pháp đặt vấn đề trong suốt bài học nhằm đánh giá mức độ nắm bắt của học sinh về những câu hỏi định hướng cũng như những câu hỏi trọng yếu khác về bài học. Xác định được những kiến thức đã biết của học sinh và giúp các em nhớ lại những gì đã biết về hiện tượng khúc xạ ánh sáng và định luật khúc xạ ánh sáng. Khi học sinh hoàn tất những ghi chép trực tuyến (blog) về hiện tượng và định luật trong quá trình nghiên cứu bài học, hãy yêu cầu các em sử dụng các đề mục blog để dẫn dắt bài làm. Ôn lại các kiến thức chính trong bài học một cách định kỳ nhằm đánh giá mức độ hiểu bài của học sinh cũng như định hướng lại phương pháp giảng dạy nếu cần thiết. Yêu cầu học sinh dùng các mục trong sách  để dẫn dắt các em đi qua các giai đoạn đề xuất ý tưởng, lập dàn ý và viết bài như là một phần trong kết quả đánh giá cuối cùng của bài làm. Học sinh cũng sử dụng bảng hướng dẫn đánh giá bài làm nhằm bổ sung cho quá trình thực hiện bài thuyết trình. Tổ chức những buổi thảo luận giữa giáo viên và học sinh nhằm đưa ra những ý kiến phản hồi trước khi hoàn tất bài thuyết trình cuối khóa. Yêu cầu các em sử dụng mẫu thu thập ý kiến từ bạn bè để ghi lại các ý kiến và giúp hoàn thiện bài làm. Sử dụng bảng hướng dẫn đánh giá dự án để đánh giá những dự án chuyên sâu, thêm vào những sự điều chỉnh về điểm của nhóm dựa trên những nổ lực và đóng góp của cá nhân. Đánh giá những đóng góp của học sinh trong cuộc thảo luận cuối khoá dựa theo câu hỏi khái quát, Vật lý giúp chúng ta hiểu rõ hiện tượng trong tự nhiên và cuộc sống như thế nào?

Lịch trình đánh giá
Trước khi bắt đầu dự án Học sinh làm việc dựa trên dự án và hoàn tất các bài tập Sau khi hoàn thành dự án Đặt câu hỏi Đọc  nội dung sách giáo khoa. Đặt câu hỏi Tìm tư liệu, thực hiện thí nghiệm Kế hoạch hành động ● Thảo luận của giáo viên ● Phản hồi của học sinh Hướng dẫn cho điểm - Đọc nội dung ghi chép chính. ● Nhận xét
Chi tiết bài dạy
Các kỹ năng thiết yếu
·         Nghiên cứu cơ bản ·         Internet Kĩ năng sử dụng máy tính Kĩ năng thực hiên thí nghiệm
Các bước tiến hành bài dạy
Tuần thứ 1 ·        Đọc nội dung trong sách giáo khoa. ·        Đọc và tìm hiểu thí nghiệm kiểm chứng định luật khúc xạ ánh sáng. Tạo ra và phát cho học sinh một tờ hướng dẫn để giúp các em hiểu được thí nghiệm về định luật khúc xạ ánh sáng ·        Tìm hiểu người phát minh  ra định luật – xnen và đề- các thông qua các phương tiện truyền thông. Viết bài tổng quát về 2 nhà phát minh này ·        Mỗi nhóm đề xuất một hiện tượng liên quan đến nội dung bài học. Các em sẽ thảo luận với nhau về hiện tượng và liên hệ với thực tế như thế nào? Phân công các nhóm  tìm tư liệu, hình ảnh liên quan đến bài học. Thảo luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng : ● Định nghĩa ● Hình ảnh hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Cho học sinh tìm kiếm và ghi chú những ý đã thảo luận vào Tập học Tuần thứ 2 ·        Các nhóm trình bày kết quả thu  được trong tuần 1 ·        Hoàn thành bảng đánh giá giũa các nhóm trong mục I và bảng đánh giá cá nhân ·        Thu kết quả thảo luận của học sinh để tiếp cận được cách hiểu hiện tượng của các em và thu lại bảng đánh giá. Sử dụng các thông tin này để dẫn dắt và hướng dẫn việc giảng dạy nếu cần thiết. ·        Thông báo kết quả tìm hiểu được giũa các nhóm. Nhắc nhở học sinh ghi chú vào tập học. ·        Các nhóm thực hiện thí nghiệm , ghi nhận số liệu thu được. Xử lý số liệu, kiểm chứng định luật ·        Thống nhất  giữa các nhóm và rút ra định luật tổng quát. Thảo luận  và tìm hiểu đại lượng mới : chiết suất tỉ đối, chiết suất tuyệt đối. Đặt các câu hỏi hướng dẫn học sinh đi đến đại lượng mới: ü Thế nào là chiết suất tỷ đối giữa 2 môi trường trong suốt khác nhau? ü Khi n21 > 1 thì tia khúc xạ sẽ như thế nào so với pháp tuyến? Khi n21 < 1 thì tia khúc xạ sẽ như thế nào so với pháp tuyến? ü Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là gì? Mối liên hệ giữa chiết suất tuyệt đối và chiết suất tỷ đối. ·        Sử dụng các nội dung đã tìm hiểu ở phần trên để chứng tỏ tính thuận nghịch của ánh sáng                                            n12 =1/ n21 ·        Tìm hiểu những ứng dụng của hiện tượng khúc xạ ánh sáng trong cuộc sống. Tổng kết Dự án Để chuẩn bị tổng kết dự án, cho học sinh sắp xếp các nội dung kiến thức đã được tìm hiểu và được ghi chú trong bài học. ·        Sơ lược về hai nhà phát minh ·        Hiện tượng khúc xạ ánh sáng. ·        Định luật khúc xạ ánh sáng ·        Chiết suất tỷ đối ·        Chiết suất tuyệt đối ·        Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng ·        Ứng dụng của hiện tượng trong cuộc sống Thảo luận chi tiết về dự án tổng kết trong đó học sinh áp dụng những mục trong sách giáo khoa.  Nói với học sinh rằng các em sẽ trình bày những tìm tòi của các em cho các đối tượng thích hợp và tạo ra các công cụ trợ giúp thích hợp để bổ sung cho ý kiến của các em (bài trình bày đa phương tiện, bản tin điện tử, tờ rơi, tập sách, website (PDF 61.6KB) v.v). Giới thiệu cho học sinh ví dụ một website về hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Ví dụ bao gồm những chi tiết sau: ● Học sinh nghiên cứu các nguồn tham khảo cộng đồng về hiện tượng khúc xạ ánh sáng, tạo ra một tập sách mỏng gồm các hình ảnh, tư liệu, bài viếtv.v. Sau đó, các em tạo ra và trình bày các tìm tòi của các em cho các khán giả cụ thể - bạn cùng lứa. Tập sách sẽ được phát cho những người tham dự . ● Học sinh tìm kiếm trên Internet, phỏng vấn các chuyên gia và đọc sách để tạo ra một dụng cụ ứng dụng hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Các em tạo ra một bài trình bày để giới thiệu cho cả lớp ● Các em tạo nên các câu lạc bộ và một web site để giới thiệu cho bạn bè cùng lứa và các thành viên cộng đồng . Vài ví dụ để lựa chọn: ● Tạo một vật trang trí . ● Ứng dụng để đo độ sâu của hồ. Phân công cho các nhóm. Phát kế hoạch hành động (DOC 55.5KB) và thảo luận các phương thức trình bày cho khán giả. Giải thích đây là tài liệu có tính chất hỗ trợ quá trình động não phác thảo, lập kế hoạch và thực thi kế hoạch. Trong quá trình nghiên cứu, mỗi học sinh đều sử dụng một mẫu nghiên cứu (DOC 150KB)- reseach form để các em luôn bám sát các nguồn tham khảo khi nghiên cứu về các nhu cầu hiện hành của cộng đồng và được ra các quyết định hành động. Thảo luận các yêu cầu tối thiểu cho việc nghiên cứu khi thiết kế các sản phẩm trợ giúp (tập sách giới thiệu, bài trình diễn, website, v.v). Phát bảng hướng dẫn cho điểm dự án (DOC 65.5KB) ngay từ đầu dự án để học sinh có thể tự đánh giá khi các em trình bày các ý kiến và các sản phẩm liên quan. Thảo luận xem các em cần phải liên kết những gì đã học được trong bài học “Khúc xạ ánh sáng” và trả lời câu hỏi bài học “Làm  thế nào để có thể bắt được cá khi bạn nhìn thấy nó đang bơi dưới nước?" Cho học sinh xem các mẫu dự án để các em mường tượng ra được nội dung, nhưng không dành quá nhiều thời gian cho bất kỳ mẫu nào. Học sinh cần phải tự đưa ra những ý kiến của riêng mình để giải quyết những vấn đề khó khăn đó. Khi dự án đang tiến triển, gặp các nhóm định kỳ để xem xét các kế hoạch hành động và đảm bảo là các em đi đúng hướng. Yêu cầu mỗi nhóm giao nộp lại một kế hoạch hành động hoàn chỉnh bao gồm đánh giá về sự đóng góp của mỗi cá nhân cùng với bất kỳ tài liệu liên quan nào các em tạo ra để phụ trợ cho bài trình bày. Sau khi gặp riêng lẻ các nhóm, cho các nhóm gặp nhau để trao đổi ý kiến. Yêu cầu học sinh sử dụng  “Phiếu phản hồi của bạn học” Sau khi nhóm đã thực hiện bài trình bày cho các đối tượng thích hợp, tổ chức buổi họp lớp-  - để học sinh có thể trao đổi về thành quả của các em, vể nội dung trình bày và về việc ý kiến của các em được đón nhận như thế nào. Kết thúc việc thảo luận dự án bằng cách cho học sinh quay trở lại với câu hỏi khái quát “Vật lý giúp chúng ta hiểu rõ hiên tượng trong tự nhiên và cuộc sống như thế nào?”
Điều chỉnh phù hợp với đối tượng
	Học sinh tiếp thu chậm	Cung cấp mẫu cho một vài sản phẩm kèm theo như tập sách. Cung cấp phiếu điền vào chỗ trống để giúp học sinh đơn giản hóa. Cho phép học sinh lựa chọn các phương pháp và công cụ để tổng kết dự án dựa trên khả năng của các em.
	Học sinh năng khiếu	·         Nhấn mạnh rằng khi tổng kết dự án học sinh năng khiếu có thể lựa chọn một loạt các dự án cộng đồng và vươn tới cộng đồng phù hợp với khả năng cụ thể của mình. ·         Khuyến khích học sinh tạo ra những sản phẩm ứng dụng độc đáo..